Bασικές πληροφορίες για ασφαλείς δραστηριότητες στα βουνά

• Το παρόν κείμενο δίνει στον αναγνώστη βασικές πληροφορίες για ασφαλείς δραστηριότητες στα βουνά. Η σύνταξη του έγινε από την Πυροσβεστική Υπηρεσία, προσδοκώντας να ενημερώσει τους ανθρώπους που ασχολούνται με τα αθλήματα της Ορεινής Πεζοπορίας και Ορειβασίας. Η θετική επίδραση μιας ανάβασης σε οποιοδήποτε βουνό είναι δεδομένη, ανεξαρτήτως του λόγου (άθληση, εκδρομή, ορειβασία ή πεζοπορία). Δεδομένοι όμως είναι και οι κίνδυνοι στους οποίους ενδέχεται να εκτεθούν οι ίδιοι άνθρωποι, εάν δεν σεβαστούν τους ορεινούς όγκους γιατί παρουσιάζουν ορισμένες ιδιαιτερότητες.
  Το βουνό αποτελεί χώρος εργασίας για μερικές κατηγορίες εργαζομένων, όπως για παράδειγμα οι θηροφύλακες, οι δασοφύλακες, οι δασοπυροσβέστες κ.α.. Το βουνό κρύβει συχνά πολλούς κινδύνους για την σωματική ακεραιότητα ακόμα και των πιο έμπειρων (αθλητών, κυνηγών, εκδρομέων κλπ). Το Πυροσβεστικό Σώμα δέχεται ετησίως εκατοντάδες κλήσεις για κάθε είδους παροχή βοήθειας σε ορειβάτες-πεζοπόρους, κινητοποιώντας διάφορες Υπηρεσίες (ΕΜΑΚ κλπ).
  Τα περιστατικά που συνήθως συμβαίνουν σε άτομα – ομάδες που αποφασίσουν να βρεθούν για λίγες ή περισσότερες ώρες στο βουνό (εκδρομείς, αθλητές, κυνηγοί, εργαζόμενοι), είναι συνήθως:
  • τραυματισμοί
  • θάνατοι λόγω πτώσεων ή κατολισθήσεων,
  • απώλεια προσανατολισμού,
  • αδυναμία συνέχισης της αναρρίχησης ή της καταρρίχησης,
  • εγκλωβισμός σε χαράδρες,
  • αποκλεισμός σε δυσπρόσιτες περιοχές και σπήλαια,
  • έκθεση σε αντίξοες καιρικές συνθήκες (χιονοθύελλα, χιονοστιβάδα, κεραυνός, υψηλές θερμοκρασίες-θερμοπληξία)
  • τσιμπήματα από έντομα (τα οποία σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να αποβούν μοιραία, εάν υπάρχει κάποια αλλεργία) κλπ.
  
  Για την αποφυγή εμπλοκής σε δυσάρεστες καταστάσεις δίδονται οι παρακάτω οδηγίες έτσι ώστε να μη χρειαστεί ποτέ, να υποστούν τις συνέπειες των δυσάρεστων αυτών καταστάσεων:
  • Άτομα μεγάλης ηλικίας ή με προβλήματα υγείας να μην επιδίδονται σε τέτοιες δραστηριότητες μεμονωμένα, αλλά σε ομάδες 2-3 ατόμων τουλάχιστον. Η κατάλληλη προετοιμασία και ο ιατρικός έλεγχος (check up) είναι χρήσιμα πριν ξεκινήσουν οι δραστηριότητες. «Αφουγκραζόμαστε» το σώμα μας και όταν είναι η ώρα να εγκαταλείψουμε την προσπάθεια το κάνουμε.
  • Να ενημερώνεται πάντα κάποιος για την ακολουθούμενη πορεία και τον τόπο προορισμού (τοποθεσία, καταφύγιο, σπήλαιο κτλ), τα στοιχεία των ατόμων που θα συμμετάσχουν, την ώρα αναχώρησης και την πιθανή ώρα επιστροφής.
  • Ανάλογα με τη φυσική κατάσταση των ατόμων να επιλέγονται αντιστοίχου βαθμού δυσκολίας μονοπάτια.
  • Να ακολουθούν πιστά τις σημάνσεις των ορειβατικών μονοπατιών και των μονοπατιών μεγάλων αποστάσεων Ε4 και Ε6 χωρίς να παρεκκλίνουν της πορείας τους ή να προξενούν βλάβες στην πανίδα και χλωρίδα συμβάλλοντας στην προστασία της φύσης.
  
  • Να φέρουν κατάλληλη περιβολή και τον κατάλληλο εξοπλισμό.
  Ενδεικτικά αναφέρονται:
   Σακίδιο
   Χάρτες
   Φακό κεφαλής με εφεδρικές μπαταρίες
   Παπούτσια πεζοπορίας ελαφρά και εύκαμπτα
   Νερό 1,5 λίτρο τουλάχιστον – τρόφιμα
   Πυξίδα – σφυρίχτρα – σουγιά ή πολυεργαλείο – ρολόι
   Καπέλο και γυαλιά ηλίου
   Αντηλιακό προσώπου και χειλιών
   Ένα (1) ζεύγος εφεδρικές κάλτσες
   Αντιανεμικό – αδιάβροχο μπουφάν
   Αναπτήρα και καθρέπτη
   Κινητό τηλέφωνο με εφεδρική μπαταρία και ραδιόφωνο
   Ατομικό φαρμακείο – προσωπικά είδη υγιεινής
   Κατάλληλο ορειβατικό εξοπλισμό
   Ηλεκτρονικές συσκευές προηγμένης τεχνολογίας (Συσκευή GPS, προσωπικός ραδιοφάρος ένδειξης θέσης κινδύνου-Personal Locator Beacons/PLBs) και σύγχρονα υλικά παρατήρησης (διόπτρες νυχτερινής όρασης, κιάλια κτλ)
   Μπαστούνι ή εξειδικευμένο μπατόν πεζοπορίας
   Σακούλα για απορρίμματα
   Αν έχει προγραμματισθεί διανυκτέρευση, αυτή πρέπει να γίνεται σε καταφύγιο ή ασφαλές σημείο με τον κατάλληλο εξοπλισμό.
  Ενδεικτικά αναφέρονται: Αντίσκηνο, Στρώμα μονωτικό, Υπνόσακος. Καμινέτο-μαγειρικά σκεύη
   Να μειώνεται στο ελάχιστο του βάρους που μεταφέρεται και η μεταφορά να γίνεται με εργονομικά σακίδια.
   Να έχουν βασικές γνώσεις παροχής πρώτων βοηθειών.
  • Να γνωρίζουν το τηλέφωνο του καταλύματός τους και τους αριθμούς κλήσης ανάγκης όπως: 199 Πυροσβεστική Yπηρεσία, 100 Ελληνική Αστυνομία, 166 Ε.Κ.Α.Β., 112 Πανευρωπαϊκός αριθμός κλήσης.
   Σε περίπτωση ανάγκης να ειδοποιήσουν τις αρμόδιες υπηρεσίες με ψυχραιμία δίνοντας όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες για την θέση τους, παραμένοντας σε ασφαλές σημείο ως ομάδα και τηρώντας τις οδηγίες των διασωστών.
  
  • Να επιλέγουν πάντα τρία σημεία για τον ακριβή προσανατολισμό τους.
  • Να είναι ενήμεροι για τις τοπικές καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν σε όλη τη διάρκεια της δραστηριότητας τους, γνωρίζοντας ότι ο καιρός στο βουνό αλλάζει συχνά και απότομα. Να μην επιχειρήσουν οποιαδήποτε δραστηριότητα στις περιόδους που επικρατούν αντίξοες καιρικές συνθήκες (παγετός, χιονόπτωση, έντονη βροχόπτωση, συνθήκες χαμηλής ορατότητας, καύσωνας, ισχυροί άνεμοι, ξηρές καταιγίδες (κεραυνοί) κ.α.).
  • Να αποφεύγουν την πεζοπορία κατά τις νυχτερινές ώρες.
  • Να αποφεύγονται απομονωμένες, δυσπρόσιτες και επικίνδυνες περιοχές (όπως πεδία βολής, ναρκοπέδια κ.α.) από μη πεπειραμένα άτομα και χωρίς οδηγούς βουνού. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί τις κυνηγετικές περιόδους σε περιοχές όπου δραστηριοποιούνται κυνηγοί.
  • Τέλος, να μην αφήνουν σκουπίδια συντηρώντας τη φυσική μορφή των βουνών και να προσέχουν ιδιαίτερα στην πρόκληση πυρκαγιών στο δάσος. Επισημαίνεται ότι από 1 Μαΐου έως 31 Οκτωβρίου κάθε έτους απαγορεύεται να ανάβεται και να διατηρείται για οποιοδήποτε σκοπό φωτιά στην ύπαιθρο. Για τους υπόλοιπους μήνες πρέπει να λαμβάνονται τα παρακάτω μέτρα:
  1. Πλήρης αφαίρεση της παρεδάφιας βλάστησης σε ακτίνα 2 τουλάχιστον μέτρα από την εστία.
  2. Ελάχιστη απόσταση της εστίας από παρακείμενη δενδρώδη ή θαμνώδη βλάστηση τουλάχιστον 10 μέτρων και εξασφάλιση με τοποθέτηση περιμετρικά της εστίας της φωτιάς κατάλληλου μεγέθους λίθων.
  3. Ύπαρξη ικανής ποσότητας νερού για την αντιμετώπιση της φωτιάς σε περίπτωση που αυτή ξεφύγει από τον έλεγχο.
  4. Σε περίπτωση απομάκρυνσης των ατόμων που άναψαν την φωτιά, υποχρεούνται στην πλήρη κατάσβεσή της.
  5. Η ορθολογική και ώριμη επιλογή στόχου, χρόνου και δράσης μέσα στις δυνατότητές μας, θα μας βοηθήσει να απολαύσουμε τις ομορφιές του έντονου ανάγλυφου των ελληνικών βουνών με ασφάλεια χωρίς απρόοπτα. Δυστυχώς, στα ελληνικά βουνά έχουμε περισσότερους από δύο θανάτους ορειβατών και δεκάδες τραυματισμούς το χρόνο.
  Το να απειλείται η σωματική μας ακεραιότητα είναι εξαιρετικά επικίνδυνο, προκαλεί την ανησυχία φιλικών και συγγενικών μας προσώπων και την κινητοποίηση των Υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης με την απασχόληση δυνάμεων που μπορεί ταυτόχρονα να χρειαστεί να αντιμετωπίσουν άλλα σοβαρά περιστατικά.
  
  Επιμέλεια κειμένου Σάκκος Νικόλαος Μηχανολόγος Μηχανικός
  Πηγή: Πυροσβεστική Υπηρεσία – www.fireservice.gr

  Από την έκδοση της ΚΟΜΑΘ «ΠΑΝ-ΘΗΡΑΣ, τα πάντα περί θήρας 2012»